Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2009

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Του Δημήτρη Τσαμπρούνη
Ιδρυτικό Μέλος της «Ομοφυλοφιλικής και Λεσβιακής Κοινότητας Ελλάδας»


Ελληνική νομοθεσία για την ομοφυλοφιλία
Στην Ελλάδα η ποινική δίωξη της (ανδρικής) ομοφυλοφιλίας καταργήθηκε από τον Ποινικό κώδικα το 1950, όχι λόγω του φιλελεύθερου πνεύματος της εποχής βέβαια, αλλά λόγω του ότι θεωρήθηκε ασθένεια και έτσι δεν μπορούσε να είναι ποινικά κολάσιμη. Άλλη εξήγηση για αυτή την «παράβλεψη», μπορεί να αποτελέσει η αποστομωτική τοποθέτηση του Γ.Α. Μαγκάκη από το 1969, ότι δηλαδή «η σχετικώς περιορισμένη διάδοσις της ομοφυλοφιλίας (στην Ελλάδα)» και αφετέρου «ο αυθόρμητος κοινωνικός έλεγχος παντός αντιπαθούς φαινομένου …δια του σκώμματος… είναι ιδιαίτερα έντονος, ώστε… δεν απαιτείται να παρέμβει και το Δίκαιον». Παράλληλα, πουθενά δεν γίνεται μνεία για τη γυναικεία ομοφυλοφιλία. Αυτή απλά δεν υφίσταται.
1. Για τους ομοφυλόφιλους άνδρες προβλέπεται διαφορετικό όριο συναίνεσης για το τι ορίζεται ως όριο αποπλάνησης ανηλίκων, απ’ ότι για τους υπόλοιπους πολίτες (17 αντί για 15 έτη, Ποινικός Κώδικας 347). Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν σε άνδρες που συνελήφθησαν στο κλαμπ «Φλόγα» το καλοκαίρι του 2003.
2. Απαγορεύεται η «παρά φύσιν ασέλγεια μεταξύ αρρένων με σκοπό το κέρδος», όπως επίσης και η ίδια «που τελέστηκε με κατάχρηση μιας σχέσης εξάρτησης που στηρίζεται σε οποιαδήποτε υπηρεσία». (ΠΚ 347). Η πρακτική δείχνει ότι και αυτή η κατηγορία εξακολουθεί και απαγγέλλεται, όπως στην περίπτωση των ανδρών που συνελήφθησαν στο κλαμπ Spices πριν από ένα χρόνο, η οποία προκάλεσε και την έντονη αντίδραση των αντιδράσεων οργανώσεων των ΟΓΑΤΑ (Ομοφυλόφιλων Γυναικών και Ανδρών, Τρανσεξουαλικών και Αμφισεξουαλικών) της Ελλάδας, ενώ και η Διεθνής Αμνηστία έχει παρέμβει στο παρελθόν σε περιπτώσεις που απαγγέλθηκε αυτή η κατηγορία.
3. Λεκτικές διακρίσεις: α. Η χυδαία αναφορά στον πρωκτικό έρωτα (βλ. άνω) αποτελεί από μόνη της σοβαρή διάκριση, και βέβαια όχι μόνο κατά των ομοφυλόφιλων ανδρών που δέχονται διείσδυση. β. Στην ελληνική νομοθεσία αναφέρεται ο όρος «γενετήσιος» ως μετάφραση του “sexual”. Η χρησιμοποίηση του όρου αυτού, αντί του πολύ ευρύτερου «σεξουαλικού» ή «ερωτικού», εκφράζει την παραδοσιακή ηθική, που υποβαθμίζει την ερωτική επιθυμία στην αναπαραγωγική διαδικασία, στερώντας της την έννοια της απόλαυσης. Πολύ στενά ιδωμένο, το «γενετήσιο» αποκλείει το ομοφυλόφιλο, αφού μια ομοφυλόφιλη συνουσία δεν μπορεί να αναπαραγάγει το ανθρώπινο είδος.
4. Σαφή διάκριση αποτελεί και η απουσία μέχρι στιγμής οποιασδήποτε θετικής πρόνοιας για ζευγάρια του ίδιου φύλου (συμβίωση, προστασία στον αντιρατσιστικό νόμο κλπ)
5. Αξίζει για ιστορικούς λόγους να αναφερθεί και μια παρολίγον διάκριση. Το 1977 συντάχθηκε νομοσχέδιο που αφορούσε την προστασία από αφροδίσια νοσήματα, στο οποίο ποινικοποιούνταν η πρόθεση για ερωτική σχέση μεταξύ αντρών («κίναιδοι» στο σχέδιο νόμου). Προκλήθηκαν έντονες αντιδράσεις, που ξεκίνησαν οι τραβεστί, και σύντομα δημιουργήθηκε το πρώτο ομοφυλοφιλικό κίνημα στην Ελλάδα, το ΑΚΟΕ. Τις τότε πορείες στόλισαν μεταξύ άλλων ο Χατζιδάκις, ο Ταχτσής, ο Τσαρούχης και η Μερκούρη. Η σχετική παράγραφος δεν πέρασε στο νομοσχέδιο τελικά
Από το 1950 έχουν γίνει μόνον δύο νομοθετικές ρυθμίσεις που καταργούν διακρίσεις σε βάρος σεξουαλικών «μειονοτήτων», και οι δύο τα τελευταία χρόνια:
6. Ρυθμίζεται πλέον η αλλαγή φύλου στην ταυτότητα, αφού ένα πρόσωπο έχει προβεί σε εγχείρηση και
7. αναγνωρίζεται πλέον και η ανδρική πορνεία, αφού ο νόμος πλέον αναφέρεται σε «πρόσωπα» και όχι σε γυναίκες, όπως μέχρι πρόσφατα. Ωστόσο, ο επονείδιστος νόμος που ποινικοποιεί τον πρωκτικό έρωτα μεταξύ ανδρών παραμένει, αφήνοντας στην κρίση του δικαστή τελικά, το αν υφίσταται ποινικά κολάσιμη πράξη.
Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση
Τα δείγματα για το μέλλον είναι ασφαλώς θετικά προς την κατεύθυνση της κατάργησης των διακρίσεων και της προάσπισης των δικαιωμάτων μας. Ιδιαίτερο ρόλο σε αυτή την εξέλιξη παίζει η συμμετοχή μας στην ΕΕ.
1. Το πρώτο νομοσχέδιο προστασίας λόγω σεξουαλικού (στην νομοθεσία «γενετήσιου»…) προσανατολισμού είναι προ των πυλών και αναφέρεται στις διακρίσεις στον χώρο εργασίας. Το ανατρεπτικό σε αυτό το νομοσχέδιο, παρά τις επιμέρους αδυναμίες του, είναι η αντιστροφή του βάρους απόδειξης. Δηλαδή, αν χάσει κάποιος/α τη δουλειά του/της εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού και το καταγγείλει, οφείλει ο εργοδότης να αποδείξει στο δικαστήριο ότι δεν ήταν αυτός λόγος διακοπής της συνεργασίας, πράγμα που ενώπιον του δικαστηρίου θα δυσκολεύει τον εργοδότη πολύ περισσότερο.
2. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνουν συχνά τα τελευταία χρόνια αποφάσεις που είναι απόλυτα στο πνεύμα της ισότιμης αντιμετώπισης των διαφορετικών σεξουαλικών συμπεριφορών. Έτσι έχουν καταδικάσει επανειλημμένα χώρες λόγο της διαφοράς στο όριο συναίνεσης (Αυστρία, Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο κα), και έχουν λάβει θετικές αποφάσεις για άλλα θέματα που αφορούν τόσο ομοφυλόφιλα ζευγάρια, όσο και τρανσέξουαλ.
3. Σε μια σειρά από χώρες, η αλλαγή φύλου στην ταυτότητα δεν προϋποθέτει εγχείριση διόρθωσης φύλου.
4. Το Ευρωκοινοβούλιο καλεί στην ετήσια έκθεσή του για τα ανθρώπινα δικαιώματα (2003) χώρες όπως την Ελλάδα να καταργήσουν κάθε είδους ηλικιακή διάκριση στο όριο συναίνεσης και προτρέπει όλες τις χώρες τις Ένωσης να θεσπίσουν θετικές πρόνοιες για τους ΟΓΑΤΑ. Η Ελλάδα παραμένει μαζί με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία μια από τις τελευταίες χώρες σε όλη την ΕΕ που προβλέπουν διαφορετικό όριο συναίνεσης μεταξύ ανδρών. Ας σημειωθεί ότι οι υπό ένταξη χώρες υποχρεώθηκαν να αλλάξουν σχετικές νομοθεσίες προκειμένου να προσχωρήσουν στην ΕΕ.
5. Το ευρωπαϊκό Σύνταγμα προβλέπει στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων την προστασία από κάθε είδους διάκριση, ρητά και λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο χάρτης αυτός έχει ήδη υιοθετηθεί από τα κράτη μέλη και αποτελεί νομικό γεγονός (ανώτερο από τους νόμους της χώρας) και στην Ελλάδα.
Αν οι κινητοποιήσεις του 1977, μια εποχή πολύ πιο συντηρητική από τη σημερινή (και χωρίς καμιά ΕΕ από πάνω…), απέτρεψαν την ψήφιση ενός νομοσχεδίου, ας σκεφτούμε τι καταστάσεις μπορούμε να κινήσουμε υπέρ μας, αν αποφασίσουμε να δράσουμε σήμερα. Η εποχή έχει αλλάξει και περιμένει εμάς να την συνδιαμορφώσουμε.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου